lenin

Lenin'in sağlığı, devrim ve savaşın getirdiği gerginlik sonucu oldukça zarar görmüş, suikast girişiminde aldığı yaralar sağlık durumunu daha da kötüye götürmüştü. Kurşun hâlâ boynunda idi ve omuriliğe yakın durduğu için, o günün tıp tekniğiyle çıkarılması mümkün değildi. 1922 Mayıs?ında ilk defa felç geçirerek sağ tarafı kısmen felçli kalan Lenin?in hükümetteki rolü giderek azaldı. Aynı yılın Aralık ayında geçirdiği ikinci felçten sonra aktif politikadan çekildi. 1923 Mart?ında geçirdiği üçüncü felcin sonrasında konuşma yeteneğini de yitirerek ölene kadar yatağa bağımlı kaldı.

İlk kez felç geçirdikten sonra, hükümet ile ilgili bazı yazıları eşine dikte ettirdi. Bunların arasında en ünlüsü Lenin?in Vasiyeti ?dir. Bu vasiyette, başta Stalinolmak üzere önde gelen komünistleri eleştiriyordu. 1922 Nisan ayından itibaren Komünist Parti?nin genel sekreteri olan Stalin'in ?eline sınırsız bir otoritenin geçtiğini? söylemiş ve ?yoldaşların Stalin?i bu görevden uzaklaştırmak için bir yol aramalarıni? önermiştir. Lenin'e göre Stalin son derece kaba bir karakterdi ve proleterya diktatörlüğü asla onun liderliğinde yayılamazdı. Ona göre, devrimin iyiliği için iktidar Stalin gibi devrimci olmayan insanların elinden alınmalı ve Troçki gibi sol Marksistlere verilmeliydi. Lenin?in ölümünden sonra eşi, 1924 Mayıs?ındaki 13. Parti Kongresi?nde okunmak üzere Lenin?in Vasiyeti?ni merkez komiteye göndermesine rağmen, vasiyette merkez komitenin önde gelen Zinoviev, Kamenev, Buharin ve Stalin gibi üyeleri eleştirildiği için merkez komite bu dokümanın geniş kitleye ulaşmasını istemedi. Merkez komite bu kararı haklı göstermek için, hayatının son yıllarında Lenin?in aklî dengesinin yerinde olmadığını, dolayısıyla da son söylediklerine güvenilemeyeceğini belirtti. Son derece ilginçtir ki, Troçki de bu belgenin yayımlanmasını engellemek için Stalin'e destek olmuştur. Stalin ile Troçki arasındaki gerginlik daha sonra Stalin'in NEP-Yeni Ekonomik Politika'dan çıkılmasını savunmasıyla başlamıştır. Lenin'in Vasiyeti resmen ilk olarak 1926 yılında Max Eastman tarafından Amerika Birleşik Devletleri?nde yayımlandı.

Lenin 21 Ocak 1924 günü, 53 yaşında öldü. Lenin?in ölüm sebebi için yapılan resmî açıklama serebral arteriyoskleroz ya da dördüncü bir inme idi. Ancak Lenin?i tedavi etmeye çalışan 27 doktorun yalnız sekizi otopsi raporunda bu sonuca vardığı için, ölümü ile ilgili başka teoriler de ortaya atıldı.

Ölümünden hemen sonra, frengi olduğu dedikoduları yayıldı. Otopsiden sorumlu patolog Aleksey Abrikosov otopsi raporunda frengiden sözetmedi ancak bahsettiği kan damarlarındaki hasar, felç ve diğer yetersizlikler frenginin de belirtilerindendir.

Frengi hastalığının son aşamasında ortaya çıkan lezyonlar vücudunda görülemediği için iftira olarak tahmin edilen bu söylem kesin olarak çürütülmüştür.Tarihçilerin büyük çoğunluğu ölüm sebebinin, suikast neticesi boynunda kalan kurşunun neden olduğu bir felç olduğu konusunda hemfikirdir.

Lenin?in ölümünden üç gün sonra Petrograd şehrinin adı Leningrad olarak değiştirildi. Sovyetler Birliği, 1991 yılında dağıldıktan sonra şehrin adı tekrar Petrograd oldu.

1920?lerin başlarında çok popüler olan Rus evrencilik akımı sonucu Lenin?in naaşını dondurarak saklamak ve gelecekte canlandırmak yönünde bir niyet vardı. Gerekli ekipman ülke dışından satın alındı ancak birçok sebepten ötürü bu plan gerçekleştirilemedi. Bunun yerine naaşı mumyalandıktan sonra27 Ocak 1924 tarihinde Moskova?da Lenin?in Mozolesi?nde daimî istirahatgâhına kondu.